20 jaar de euro in onze portemonnee - Hoofdinhoud

Twintig jaar geleden, op 1 januari 2002, hebben twaalf EU-landen hun nationale bankbiljetten en munten in de grootste monetaire omwisselingsoperatie aller tijden ingeruild voor de euro. In de afgelopen twee decennia heeft de euro bijgedragen tot de stabiliteit, concurrentiekracht en welvaart van de Europese economieën. Het allerbelangrijkste is evenwel dat hij het leven van de mensen heeft verbeterd en het voor bedrijven gemakkelijker heeft gemaakt om overal in Europa en daarbuiten zaken te doen. Met de euro is sparen, investeren, reizen en zakendoen er een stuk gemakkelijker op geworden.

De euro is een symbool van Europese integratie en identiteit. Vandaag wordt hij door meer dan 340 miljoen mensen in 19 EU-landen gebruikt en zijn er 27,6 miljard eurobankbiljetten in omloop voor een waarde van ongeveer 1,5 biljoen euro. De euro is momenteel, na de Amerikaanse dollar, de meest gebruikte munt ter wereld.

Terwijl zij deze 20e verjaardag viert, werkt de EU onverdroten verder aan de versterking van de internationale rol van de euro en de aanpassing ervan aan nieuwe uitdagingen, zoals de snelle digitalisering van de economie en de ontwikkeling van virtuele munten. Een digitale euro zou, als aanvulling op contant geld, een ruggensteun vormen voor een goed geïntegreerde betalingssector en een ruimere keuze bieden aan consumenten en bedrijven.

Ursula von der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie: “Wij Europeanen kunnen nu al twintig jaar lang met “Europa” in onze portemonnee rondlopen. De euro is niet alleen één van de sterkste munten ter wereld. Hij is, bovenal, een symbool van Europese eenheid. Op eurobankbiljetten staan bruggen op de ene zijde en een deur op de andere - omdat dat is waar de euro voor staat. De euro is tevens de munt van de toekomst, die de komende jaren ook digitaal zal gaan. De euro weerspiegelt ook onze waarden. De wereld waarin we willen leven. De euro is de mondiale munt voor duurzame investeringen. Daar mogen we met z'n allen trots op zijn.”

David Sassoli, voorzitter van het Europees Parlement: “De euro is de belichaming van een ambitieus politiek project dat vrede en integratie in de Europese Unie wil bevorderen. De euro is evenwel ook noodzakelijk om het Europese economische, sociale en politieke model te beschermen en nieuw leven in te blazen in het licht van de veranderingen van onze tijd. De euro is een symbool, de vervulling van een historische politieke visie, een aloude visie van een verenigd continent met één munt in een interne markt.”

Charles Michel, voorzitter van de Europese Raad: “De euro heeft een lange weg afgelegd — hij is een echte Europese verwezenlijking. Ik durf zelfs te zeggen dat de euro een deel van onze identiteit is geworden. En van hoe we onszelf als Europeanen zien. Een deel van hoe we denken. En van onze Europese kijk op de wereld. De euro is van ons allemaal, van alle Europese burgers. Maar zijn succes reikt verder dan de grenzen van de EU. Hij heeft ook zijn plaats opgeëist op het internationale toneel. Ondanks de crises is de euro veerkrachtig gebleken - een symbool van Europese eenheid en stabiliteit. Nooit is dit waarachtiger gebleken dan tijdens COVID-19-pandemie. De euro was onze rots in de branding. Een troef van stabiliteit voor de Unie. De euro is ook de motor van ons herstel. Dankzij de euro kunnen duurzame ontwikkeling, kwaliteitsvolle banen en innovatie volledig tot bloei komen.”

Christine Lagarde, president van de Europese Centrale Bank: “De euro's, die dagelijks door onze handen gaan, zijn een baken van stabiliteit en soliditeit in de wereld geworden. Honderden miljoenen Europeanen vertrouwen erop en gebruiken hem elke dag. De euro is de een-na-belangrijkste internationale munt ter wereld. Als president van de Europese Centrale Bank garandeer ik dat wij voor prijsstabiliteit zullen blijven ijveren. En ik verbind mij er ook toe dat wij die bankbiljetten zullen vernieuwen en ze ook een digitale dimensie zullen geven.”

Paschal Donohoe, voorzitter van de Eurogroep: “De euro heeft bewezen het hoofd te kunnen bieden aan grote economische uitdagingen. Met name onze reactie op de COVID-19-pandemie heeft aangetoond dat we met de gemeenschappelijke euro samen meer kunnen bereiken dan elk van ons apart. De euro heeft zijn fundamenten in de afgelopen 20 jaar versterkt. Wij moeten nu op die fundamenten voortbouwen om van de euro de mondiale munt voor de transitie naar een koolstofarme toekomst te maken.”

Een lange weg

De euro heeft een lange weg afgelegd sinds de eerste discussies over een Economische en Monetaire Unie aan het eind van de jaren zestig. De eerste specifieke stappen in de richting van een gemeenschappelijke munt zijn gezet in 1988 door het Comité-Delors. Het Verdrag van Maastricht van 1992, waarin de politieke leiders zich vastlegden op de criteria waaraan de lidstaten moesten voldoen om de eenheidsmunt aan te nemen, vormde een beslissend moment in de overgang naar de euro. Twee jaar later is het Europees Monetair Instituut (EMI) in Frankfurt begonnen met zijn voorbereidende werkzaamheden opdat de Europese Centrale Bank (ECB) haar verantwoordelijkheid voor het monetaire beleid in de eurozone zou kunnen opnemen. Op 1 juni 1998 is de ECB aan het werk gegaan.

In 1999 werd de euro in 11 lidstaten ingevoerd als rekenvaluta op financiële markten en voor het eerst gebruikt voor elektronische betalingen. Op 1 januari 2002 ten slotte hebben België, Duitsland, Finland, Frankrijk, Griekenland, Ierland, Italië, Luxemburg, Nederland, Oostenrijk, Portugal en Spanje hun nationale bankbiljetten en munten ingeruild voor euro's. Slovenië is in 2007 tot de eurozone toegetreden, gevolgd door Cyprus en Malta (2008), Slowakije (2009), Estland (2011), Letland (2014) en Litouwen (2015). Momenteel is Kroatië bezig met de voorbereidingen voor zijn toetreding tot de eurozone, die zou moeten plaatsvinden op 1 januari 2023, als alle convergentiecriteria zijn vervuld.

Twintig jaar voordelen voor burgers en bedrijven

De euro heeft Europa, en met name zijn burgers en bedrijven, talloze voordelen opgeleverd. De eenheidsmunt heeft de prijzen stabiel helpen houden en de economieën van de eurozone tegen wisselkoersvolatiliteit beschermd. Daardoor konden Europese huizenkopers, bedrijven en overheden gemakkelijker geld lenen en werd het handelsverkeer binnen en buiten Europa gestimuleerd. Dankzij de euro moesten er ook geen munten meer worden omgewisseld en kon er goedkoper geld naar het buitenland worden overgemaakt, waardoor reizen en verhuizen naar een ander land om er te gaan werken, te studeren of met pensioen te gaan, minder omslachtig zijn geworden.

Een grote meerderheid van de Europeanen steunt de eenheidsmunt. Volgens de laatste Eurobarometer is 78 % van de burgers in de eurozone van mening dat de euro goed is voor de EU.

Een sterkere internationale rol

De euro is de een-na-belangrijkste munt in het internationale monetaire stelsel. Door zijn stabiliteit en geloofwaardigheid is hij tot een internationale factuurvaluta, instrument van waardeopslag en reservevaluta uitgegroeid, die ongeveer 20 % van de deviezenreserves vertegenwoordigt. Zestig andere landen en gebiedsdelen in de wereld, die samen goed zijn voor zo'n 175 miljoen inwoners, hebben ervoor gekozen de euro als munt te gebruiken of er hun eigen munt aan te koppelen. Vandaag wordt de euro gebruikt voor bijna 40 % van de wereldwijde grensoverschrijdende betalingen en voor meer dan de helft van de uitvoer van de EU.

Sinds de mondiale financiële crisis van 2008 en de daaropvolgende staatsschuldencrisis is de EU de Economische en Monetaire Unie blijven versterken en verdiepen. NextGenerationEU, het EU-herstelplan van ongekende omvang, zal de economische veerkracht van de eurozone verder verbeteren en de economische convergentie versterken. De uitgifte van hoogkwalitatieve obligaties in het kader van NextGenerationEU zal de diepte en liquiditeit van de EU-kapitaalmarkten aanzienlijk vergroten en zal deze markten en de euro aantrekkelijker maken voor beleggers. De euro is nu ook de belangrijkste munt voor groene investeringen: de helft van de groene obligaties in de wereld luidt al in euro's en dit aantal neemt nog toe dankzij de uitgifte van nieuwe groene obligaties om NextGenerationEU te financieren.

Om de internationale rol van de euro verder te ontwikkelen, heeft de Commissie voorlichtingsinitiatieven opgezet om in euro's luidende investeringen aan te moedigen, het gebruik van de euro als factuur- en denominatiemunt te vergemakkelijken en een beter inzicht te krijgen in de factoren die het gebruik van de euro op ruimere schaal in de weg staan. Er zal contact worden gezocht met de publieke en private sector, financiële regelgevers en institutionele beleggers in partnerlanden van de EU, zowel regionaal als mondiaal, in de vorm van dialogen, workshops en enquêtes.

Meer informatie

Ontdek meer over de euro naar aanleiding van zijn 20e verjaardag