Bijlagen bij het Financieel jaarverslag van het Rijk 2021 - Financieel jaarverslag van het Rijk 2021 - Hoofdinhoud

Dit jaarverslag i is onder nr. 2 toegevoegd aan dossier 36100 - Financieel jaarverslag van het Rijk 2021.

Officiële titel	Bijlagen bij het Financieel jaarverslag van het Rijk 2021
Document­datum	18-05-2022
Publicatie­datum	18-05-2022
Kenmerk	36100, nr. 2
Externe link	origineel bericht
Originele document in PDF

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Vergaderjaar 2021-2022

36 100 Financieel Jaarverslag van het Rijk 2021

Nr. 2 BIJLAGEN BIJ HET FINANCIEEL JAARVERSLAG VAN HET RIJK 2021

Ontvangen 18 mei 2022

Tweede Kamer, vergaderjaar 2021-2022, 36 100, nr. 2

1 RIJKSREKENING VAN UITGAVEN EN ONTVANGSTEN

Op grond van artikel 2.35, tweede lid, van de Comptabiliteitswet 2016, neemt de Minister van Financiën in het Financieel Jaarverslag van het Rijk de rekening van uitgaven en ontvangsten van het Rijk op. Deze rekening, de Rijksrekening genoemd, is het overzicht op het totaalniveau van de rijksbegroting van alle uitgaven en ontvangsten van de rijksdienst in een jaar die binnen begrotingsverband zijn gerealiseerd. Voor de departementale en niet-departementale begrotingen zijn in tabellen 1.1, 1.2 en 1.3 de verplichtingen, kasuitgaven en kasontvangsten opgenomen. In aanvulling op de gegevens onder de begroting voor Nationale schuld vermelden de tabellen 1.4 en 1.5 de voor 2021 onder de begroting van Nationale schuld oorspronkelijk geraamde en de gerealiseerde rentelasten onderscheidenlijk rentebaten. Deze gegevens zijn opgesteld in overeenstemming met het hier toepasselijke transactiestelsel. De tabellen 1.6 t/m 1.9 hebben betrekking op baten-lastenagentschappen die zoals het woord aangeeft het batenlastenstelsel als begrotingsstelsel hanteren. Tabel 1.10 blijft leeg vanwege het in 2021 niet voorkomen van verplichtingen-kasagentschappen.

In de onderstaande tabellen worden de verschillen in de verschillenkolom niet toegelicht. Voor die toelichtingen wordt verwezen naar de betrokken jaarverslagen. Let op! Door afrondingen kunnen er verschillen ontstaan met de cijfers op de Rijkssaldibalans.

Tweede Kamer, vergaderjaar 2021-2022, 36 100, nr. 2

1 Van de Nationale schuld zijn in dit overzicht de verplichtingen opgenomen, exclusief de renteverplichtingen. Voor de renteuitgaven, die op transactiebasis worden verantwoord, zie tabel 1.4.

Tweede Kamer, vergaderjaar 2021-2022, 36 100, nr. 2

Tabel 1.2 Kasuitgaven 2021 van de departementale en niet departementale begrotingen ( x€ 1.000)

1 Van de Nationale schuld zijn in dit overzicht de kasuitgaven opgenomen, exclusief de renteuitgaven. Voor de renteuitgaven, die op transactiebasis worden verantwoord, zie tabel 1.4.

Tweede Kamer, vergaderjaar 2021-2022, 36 100, nr. 2

Tabel 1.3 Kasontvangsten 2021 van de departementale en niet departementale begrotingen ( x€ 1.000)

1 Van de Nationale schuld zijn in dit overzicht de ontvangsten opgenomen, exclusief de rentebaten. Voor de rentebaten, die op transactiebasis worden verantwoord, zie tabel 1.4.

Het gerealiseerde saldo van de kasuitgaven en de kasontvangsten over 2021, zoals dat uit de tabellen 1.2 en 1.3 blijkt - het verschil tussen 321,7 miljard euro en 317,9 miljard euro, zijnde een negatief verschil (tekort) van 3,8 miljard euro - heeft geen directe relatie met het EMU-saldo 2021 van het Rijk. De saldoberekeningen van beide opstellingen verschillen daartoe teveel van elkaar. Een belangrijk verschil vormen de uitgaven en ontvangsten van Nationale Schuld (IXA) die betrekking hebben op de financieringstransacties (de aflossingen en de aangetrokken leningen in verband met de tekortfinanciering en herfinanciering). Deze zijn wel in de tabellen 1.2 en 1.3 meegenomen, maar tellen niet mee in de berekening van het EMU-saldo. Ook wordt het EMU-saldo opgesteld op transactiebasis, terwijl hier de gepresenteerde opstelling op kasbasis is. Het Europees Stelsel van Rekeningen (ESR) 2010 schrijft voor welke uitgaven en ontvangsten als relevant voor het EMU-saldo worden aangemerkt.

Tweede Kamer, vergaderjaar 2021-2022, 36 100, nr. 2

Tabel 1.4Rentelasten 2021 (optransactiebasis)vande begroting Nationale Schuld ( x€ 1.000)

Onderdeel

Oorspronkelijk

vastgestelde

begroting

Realisatie

Verschil

IXA Nationale Schuld

4.397.256

4.481.073

83.817

Totalen

4.397.256

4.481.073

83.817

Tabel 1.5 Rentebaten 2021 (op transactiebasis) van de begroting Nationale Schuld ( x€ 1.000)

Onderdeel

Oorspronkelijk

vastgestelde

begroting

Realisatie

Verschil

IXA Nationale Schuld

2.137.242

1.132.845

-1.004.397

Totalen

2.137.242

1.132.845

1.004.397

Tabel 1.6 Lasten 2021 van de baten-lastenagentschappen ( x€ 1.000)

Tweede Kamer, vergaderjaar 2021-2022, 36 100, nr. 2

Tweede Kamer, vergaderjaar 2021-2022, 36 100, nr. 2

Tabel 1.8 Kapitaaluitgaven 2021 van de baten-lastenagentschappen ( x

€ 1.000)

Tweede Kamer, vergaderjaar 2021-2022, 36 100, nr. 2

Tabel 1.9 Kapitaalontvangsten 2021 van de baten-lastenagentschappen ( x € 1.000)

Tabel 1.10 Verplichtingen, kasuitgaven en kasontvangsten 2021 van de verplichtingen-kasagentschappen ( x€ 1.000)

Onderdeel Oorspronkelijk Realisatie Verschil

vastgestelde begroting

In 2021 waren er geen verplichtingen-kasagentschappen.

Tweede Kamer, vergaderjaar 2021-2022, 36 100, nr. 2

2 SALDIBALANS VAN HET RIJK PER 31 DECEMBER 2021

Saldibalans van het Rijk per 31 december 2021

Toelichting op de saldibalans van het Rijk

De saldibalans van het Rijk is een optelling van de goedgekeurde saldiba-lansen van de afzonderlijke begrotingshoofdstukken, die geconsolideerd wordt met de saldibalans van de centrale administratie van de Schatkist van het Rijk.

Voor een nadere toelichting op de cijfers wordt verwezen naar de jaarverslagen van de ministeries of begrotingsfondsen. Let op! Door afrondingsverschillen kunnen de sommen van bepaalde onderdelen afwijken van andere tabellen.

Ad 1) Uitgaven ten laste van de begroting

Onder de post uitgaven ten laste van de begroting worden de gerealiseerde uitgaven van het betreffende begrotingsjaar opgenomen van alle ministeries en begrotingsfondsen. Ook hierin meegenomen zijn de rentelasten zoals opgenomen in tabel 1.4 van de rijksrekening.

Ad 2) Vorderingen buiten begrotingsverband (intra-comptabele vorderingen)

Onder de post vorderingen buiten begrotingsverband worden de uitgaven opgenomen die in een later jaar met een ander onderdeel van het Rijk dan wel met een derde worden verrekend. Onder deze post staan alleen de vorderingen waarvan wordt verwacht dat binnen een afzienbare termijn verrekening zal plaatsvinden. Het totaal van deze post is 15.652 miljoen euro, waarvan 14.217 miljoen euro uit kas-transverschillen bestaat. Voor de toelichting van de kas-transverschillen verwijzen wij u naar toelichting Saldibalans Nationale Schuld IXA.

Ad 3) Liquide middelen

Onder de post liquide middelen worden de saldi bij de banken en de contante gelden opgenomen.

Tweede Kamer, vergaderjaar 2021-2022, 36 100, nr. 2

Ad 4) Saldo geldelijk beheer van het Rijk

Onder de post saldo geldelijk beheer van het Rijk wordt opgenomen: de door het ministerie van Financiën overgenomen uitgaven en ontvangsten binnen begrotingsverband van afgesloten begrotingsjaren. De definitieve afsluiting van een begrotingsjaar vindt plaats nadat de Staten-Generaal de Slotwetten hebben aangenomen, waarna de eindbedragen voor de uitgaven en ontvangsten die betrekking hebben op het afgesloten begrotingsjaar worden overgeboekt op de post saldo geldelijk beheer van het Rijk. Het saldo geldelijk beheer is hiermee een meerjarige optelling (cumulatie) van alle door het parlement goedgekeurde uitgaven en ontvangsten van het Rijk tot en met het laatst afgesloten boekjaar.

Ad 5 en 16) Openstaande rechten

Rechten zijn een voorfase van de ontvangsten. Onder de post openstaande rechten worden opgenomen: vorderingen die niet voortvloeien uit met derden te verrekenen begrotingsuitgaven, maar op andere wijze ontstaan. Rechten kunnen ontstaan doordat conform wettelijke regelingen vastgestelde aanslagen aan derden worden opgelegd (bijvoorbeeld belastingen, college- en schoolgelden) of op grond van doorberekening van de kosten van verleende diensten of geleverde goederen.

Ad 6 en 17) Vorderingen (extra-comptabel)

Onder de post extra-comptabele vorderingen worden de vorderingen opgenomen, die zijn voortgevloeid uit uitgaven ten laste van de begroting. Het gaat dan om reeds verrichte uitgaven, die binnen begrotingsverband zijn geboekt en waarvoor op termijn nog een verrekening met derden dan wel met een ander onderdeel van het Rijk zal plaatsvinden. Tevens zijn hierin de uitgaven opgenomen, die in eerste instantie op derdenrekeningen zijn geboekt, maar waarvan de verrekening met derden dan wel een ander onderdeel van het Rijk niet binnen een redelijke termijn heeft plaatsgevonden, terwijl verrekening wel mogelijk is.

Ad 7 en 18) Schulden (extra-comptabel)

Onder de post schulden worden schulden opgenomen die zijn voortgevloeid uit ontvangsten ten gunste van de begroting. Net als bij extra-comptabele vorderingen gaat het om reeds ontvangen bedragen welke geboekt zijn binnen begrotingsverband en waarvoor nog op termijn een verrekening plaats zal vinden. Ook uitgegeven leningen worden onder de post schulden opgenomen.

Ad 8 en 19) Voorschotten

Onder de post voorschotten worden de bedragen opgenomen die aan derden zijn betaald vooruitlopend op een later definitief vast te stellen c.q. af te rekenen bedrag.

Ad 9 en 20) Andere verplichtingen

Onder de post andere verplichtingen wordt het saldo opgenomen van aangegane verplichtingen en hierop verrichte betalingen. Het saldo heeft zowel betrekking op de binnen als buiten begrotingsverband geboekte verplichtingen.

Ad 10 en 21) Deelnemingen

Onder de post deelnemingen worden alle deelnemingen in besloten en naamloze vennootschappen en internationale instellingen opgenomen. De waardering van de deelnemingen geschiedt op basis van de oorspronkelijke aankoopprijs. In enkele gevallen geschiedt de waardering tegen de nominale waarde van het aandeel in het gestort en opgevraagd kapitaal.

Tweede Kamer, vergaderjaar 2021-2022, 36 100, nr. 2

Ad 11 en 22) Garantieverplichtingen

Onder de post garantieverplichtingen worden de bedragen opgenomen die de hoofdsommen vormen van afgegeven garanties aan derden en garanties van ministeries aan het ministerie van Financiën. Een afgegeven garantie wordt gezien als een verplichting en moet ook op dezelfde manier in de administratie worden verwerkt. Er is dus geen verschil in de registratie van garantieverplichtingen en andersoortige verplichtingen. Een verschil tussen een garantieverplichting en een andere verplichting is wel dat de hoofdsom van een garantieverplichting veelal niet of slechts gedeeltelijk tot uitbetaling zal leiden.

Ad 12) Ontvangsten ten gunste van de begroting

Onder de post ontvangsten ten gunste van de begroting worden de gerealiseerde ontvangsten van het betreffende begrotingsjaar opgenomen van alle ministeries en begrotingsfondsen. Ook hierin meegenomen zijn de rentebaten zoals opgenomen in tabel 1.5 van de rijksrekening.

Ad 13) Schulden buiten begrotingsverband (intra-comptabel)

Onder de post schulden buiten begrotingsverband worden de ontvangsten geboekt die in een later jaar met een ander onderdeel van het Rijk dan wel met een derde worden verrekend.

Ad 14) Saldi begrotingsfondsen

Onder de post saldi begrotingsfondsen worden saldi van het voorgaande begrotingsjaar opgenomen. Het betreft hier de saldi van het Diergezond-heidsfonds, het Infrastructuurfonds en het Deltafonds. Het Defensiemate-rieelbegrotingsfonds en het Nationaal Groeifonds zijn gestart in 2021 en hadden in 2020 nog geen saldo. De post saldi begrotingsfondsen staat zowel debet als credit op de Rijkssaldibalans. In 2020 betrof dit alleen het voordelig saldo van het Diergezondheidsfonds. In 2021 betreft dit de negatieve saldi van het Infrastructuurfonds en het Deltafonds en het positieve saldo van het Diergezondheidsfonds. Per saldo is er in 2021 sprake van een debetsaldo.

Ad 15) Saldi begrotingsreserves

Onder de post saldi begrotingsreserves worden de interne reserves van de ministeries opgenomen. Het gaat hier om de volgende reserves:

• • 

  Nationale Hypotheekgarantie en Sanerings- en Projectsteun Woningcorporaties (BZK);

• • 

  FOM, DGGF, DRIVE en DTIF (Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking);

• • 

  Borgstelling MKB-kredieten, Groeifaciliteit, Garantie Ondernemingsfinanciering, Garantie MKB-financiering, Duurzame energie. Aardwarmte, Garantieregeling ECN verstrekte leningen. Klein Krediet Corona (EZK);

• • 

  Export kredietverzekeringen, Nederlandse Herverzekeringsmaatschappij voor Terrorismeschades en DGS BES eilanden (Financiën);

• • 

  Asiel (JenV);

• • 

  Landbouw, Visserij, Stikstof, Risicovoorziening jonge boeren, Apurement, Borgstellingsfaciliteit, Garantstelling Groenfonds (LNV);

• • 

  Museaal Aankoopfonds en Risicopremie garantstelling onderwijsinstellingen (OCW);

• • 

  WFZ, Stimuleringsregeling wonen en zorg, Pallas (VWS).

Tweede Kamer, vergaderjaar 2021-2022, 36 100, nr. 2

3 DE BELASTING- EN PREMIEONTVANGSTEN IN 2021

Tweede Kamer, vergaderjaar 2021-2022, 36 100, nr. 2

Tabel 3.2 De belasting- en premieontvangsten in 2021 op kasbasis (in miljoenen euro)

Tweede Kamer, vergaderjaar 2021-2022, 36 100, nr. 2

4 UITGAVEN EN NIET-BELASTINGONTVANGSTEN

Deze bijlage biedt een overzicht van de verschillende manieren waarop de uitgaven en de niet-belastingontvangsten van de overheid worden weergegeven. Er wordt een vergelijking gemaakt tussen de begroting van 2021 zoals gepresenteerd in de Miljoenennota 2021 en de realisatie van dat jaar in het voorliggende Financieel Jaarverslag van het Rijk. De overheidsuitgaven kunnen op kasbasis, maar ook op transactiebasis worden geregistreerd. In het eerste geval worden transacties geboekt in de periode waarin betaling plaatsvindt, in het tweede geval in de periode waarin rechten en verplichtingen zijn ontstaan. Op de departementale begrotingen worden de uitgaven op kasbasis geregistreerd: welke bedragen worden daadwerkelijk van de bankrekeningen van het Rijk afgeschreven. Bij het saldo van de overheid (EMU-saldo) wordt niet uitgegaan van de uitgaven op kasbasis, maar op transactiebasis: de uitgaven worden geboekt in de periode waarin rechten en verplichtingen zijn ontstaan. Bij de tabellen hieronder worden de gebruikte begrippen verder toegelicht.

Tabel 4.1 bevat alle netto-uitgaven van de Rijksoverheid: de optelsom van de uitgaven minus de niet-belastingontvangsten. Om de uitgaven te beheersen is er een uitgavenplafond. De uitgaven onder het uitgavenplafond mogen het uitgavenplafond niet overschrijden. Het uitgavenplafond is op zijn beurt gesplitst in drie verschillende deelplafonds: het plafond Rijksbegroting, het plafond Sociale Zekerheid en het plafond Zorg. De meeste netto-uitgaven vallen onder een van de drie plafonds. Er zijn echter ook uitgaven en ontvangsten die niet onder een plafond vallen.

In het bovenste deel van de tabel zijn de uitgaven uitgesplitst in de begro-tingsgefinancierde en de premiegefinancierde uitgaven. De begrotingsge-financierde uitgaven worden betaald uit belastingen en zijn de optelling van alle uitgaven en niet-belastingontvangsten op de departementale begrotingen. Dit zijn de uitgaven waarvoor het parlement autorisatie verleent door de begrotingen aan te nemen. Naast de begrotingsgefinan-cierde uitgaven zijn er ook premiegefinancierde uitgaven. De uitgaven aan zorg en sociale zekerheid worden voornamelijk gefinancierd uit de premies. In het onderste deel van de tabel zijn de beg roti ngs- en premiegefinancierde uitgaven per deelplafond opgeteld.

Tweede Kamer, vergaderjaar 2021-2022, 36 100, nr. 2

Tabel 4.1 Netto-uitgaven naar type en plafond (in miljoenen euro)

MN 2021 FJR 2021 Verschil Bron

Tabel 4.2 geeft alle uitgaven zoals die vermeld zijn in de individuele begrotingshoofdstukken van de Rijksbegroting. In die hoofdstukken zelf zijn de uitgaven verdeeld over verschillende beleids- en niet-beleidsartikelen, maar in de tabel wordt alleen het totaal per begrotingshoofdstuk weergegeven. Het betreft hier de kasuitgaven van de begrotingshoofdstukken. Alleen voor het begrotingshoofdstuk van Nationale Schuld zijn de bedragen op transactiebasis.

Tweede Kamer, vergaderjaar 2021-2022, 36 100, nr. 2

Tabel 4.2 Uitgaven begrotingen (in miljoenen euro)

1 Dit betreft een correctie voor dubbeltellingen die ontstaan door het «bruto-boeken» van bijdragen. Het bruto-boeken houdt in dat zowel het departement dat bijdraagt, als het departement dat ontvangt de uitgaven op zijn begroting opneemt. Het gaat voornamelijk om bijdragen via de begroting van Infrastructuur en Waterstaat aan het Infrastructuurfonds en het Deltafonds.

2 In deze tabel zijn de niet-belastingontvangsten voor Internationale Samenwerking toegerekend aan de begrotingen waarop deze worden verantwoord. De totale uitgaven voor Internationale Samenwerking zijn tussen haakjes vermeld en lopen niet mee in de totaaltelling

Tabel 4.3 bevat alle niet-belastingontvangsten op de verschillende begrotingshoofdstukken van de Rijksbegroting. Dit betreft alle ontvangsten die geen belasting- of premie-ontvangst zijn. Denk bijvoorbeeld aan het dividend dat uitgekeerd wordt door staatsdeelnemingen, het terugbetalen van studieschulden of de opbrengst van boetes en schikkingen. Ook hier geldt dat alle bedragen op kasbasis zijn, behalve bedragen op de begroting van Nationale Schuld die deels op transactiebasis is opgesteld. Omdat hier inzicht wordt gegeven in de niet-belastingontvangsten worden de ontvangsten vanuit het uitgeven van nieuwe staatschuld niet meegeteld. Deze ontvangsten komen in bijlage 6 aan bod bij de bepaling van het EMU-saldo.

Tweede Kamer, vergaderjaar 2021-2022, 36 100, nr. 2

Tabel 4.3 Niet-belastingontvangsten begrotingen (in miljoenen euro)

1 Dit betreft een correctie voor dubbeltellingen die ontstaan door het «bruto-boeken» van bijdragen. Het bruto-boeken houdt in dat zowel het departement dat bijdraagt, als het departement dat ontvangt de uitgaven op zijn begroting opneemt. Het gaat voornamelijk om bijdragen via de begroting van Infrastructuur en Waterstaat aan het Infrastructuurfonds en het Deltafonds.

2 In deze tabel zijn de niet-belastingontvangsten voor Internationale Samenwerking toegerekend aan de begrotingen waarop deze worden verantwoord. De totale niet-belastingontvangsten voor Internationale Samenwerking zijn tussen haakjes vermeld en lopen niet mee in de totaaltelling

Tabel 4.4 geeft per begrotingshoofdstuk de netto-uitgaven weer, oftewel de uitgaven (tabel 4.2) minus de niet-belastingontvangsten (tabel 4.3). De daaropvolgende tabellen (tabel 4.5 tot en met tabel 4.7) geven per deelplafond aan welke uitgaven er onder vallen, op welk begrotingshoofdstuk deze staan, en of de uitgaven begrotings- of premiegefinancierd zijn.

Tweede Kamer, vergaderjaar 2021-2022, 36 100, nr. 2

Tabel 4.4 Netto-uitgaven begrotingen (in miljoenen euro)

1 In deze tabel zijn de niet-belastingontvangsten voor Internationale Samenwerking toegerekend aan de begrotingen waarop deze worden verantwoord. De totale uitgaven voor Internationale Samenwerking zijn tussen haakjes vermeld en lopen niet mee in de totaaltelling.

Tweede Kamer, vergaderjaar 2021-2022, 36 100, nr. 2

deze worden verantwoord. Deze totale uitgaven voor Internationale Samenwerking lopen daarom niet mee in de totaaltelling.

2 In deze tabel zijn de niet-belastingontvangsten voor Internationale Samenwerking toegerekend aan de begrotingen waarop deze worden verantwoord. De totale uitgaven voor Internationale Samenwerking zijn tussen haakjes vermeld en lopen niet mee in de totaaltelling.

Tabel 4.6 Netto-uitgaven onder plafond Sociale Zekerheid (in miljoenen

euro)

Tweede Kamer, vergaderjaar 2021-2022, 36 100, nr. 2

Tabel 4.7 Netto-uitgaven onder plafond Zorg (in miljoenen euro)

Tabel 4.8 geeft per begrotingshoofdstuk de uitgaven weer die buiten het uitgavenplafond vallen. Het gaat daarbij bijvoorbeeld om uitgaven die niet meetellen in het begrotingstekort (het EMU-saldo), zoals het verstrekken van (studie)leningen, de bijdrage van het Rijk aan de sociale fondsen of de opbrengst van het verkopen van staatsdeelnemingen. Daarnaast zijn er uitgaven die wel EMU-saldorelevant zijn, maar buiten het uitgavenplafond zijn geplaatst, zoals de uitgaven aan de zorgtoeslag.

Evenals bij voorgaande tabellen geldt dat de genoemde bedragen in tabel 4.8 op kasbasis zijn, behalve het begrotingshoofdstuk van Nationale Schuld dat deels op transactiebasis wordt opgesteld. De uitgaven aan het aflossen van en de ontvangsten uit het uitgeven van de staatsschuld zijn niet in deze tabel opgenomen maarworden in bijlage 5 EMU-saldo en EMU-schuld afzonderlijk toegelicht.

Tabel 4.8 Netto-uitgaven buiten het uitgavenplafond (in miljoenen euro)

1 In deze tabel zijn de uitgaven voor Internationale Samenwerking toegerekend aan de begrotingen waarop deze worden verantwoord. De totale uitgaven voor Internationale Samenwerking lopen daarom niet mee in de totaaltelling

Tabel 4.9 geeft de totale netto-uitgaven aan Internationale Samenwerking (HGIS) aan per begrotingshoofdstuk. Deze uitgaven aan internationale samenwerking worden gecoördineerd door het ministerie van Buitenlandse Zaken, maarworden verantwoord op de individuele begrotingen. In bovenstaande tabellen zijn deze middelen onderdeel van de totalen per begroting. Onderaan deze tabellen staat het totaal aan HGIS-uitgaven over alle begrotingen.

Tweede Kamer, vergaderjaar 2021-2022, 36 100, nr. 2

Tabel 4.9 Netto HGIS-uitgaven begrotingen (in miljoenen euro)

Tweede Kamer, vergaderjaar 2021-2022, 36 100, nr. 2

5 EMU-SALDO EN EMU-SCHULD

Tabel 5.1 betreft een overzicht van de inkomsten, de uitgaven, het EMU-saldo en de EMU-schuld (de budgettaire kerngegevens). Het betreft de inkomsten en uitgaven van het Rijk die relevant zijn voor het EMU-saldo. Om van het EMU-saldo Rijk tot het saldo van de gehele collectieve sector te komen, wordt het EMU-saldo van de decentrale overheden meegeteld. De EMU-schuld wordt hier voor de gehele collectieve sector weergeven.

Tabel 5.2 geeft de opbouw van het EMU-saldo van de collectieve sector weer. Dit EMU-saldo, ook wel het overheidssaldo genoemd, is de optelsom van alle inkomsten en uitgaven van de Rijksoverheid en de decentrale overheden. De inkomsten en uitgaven van de Rijksoverheid zijn in meer detail te vinden in bijlage 3 en 4. Om tot het EMU-saldo te komen worden enkele correcties toegepast: sommige uitgaven tellen namelijk niet mee voor het EMU-saldo (deze zijn uitgesplitst in tabel 5.3) en voor sommige posten telt een ander bedrag mee voor het EMU-saldo (op transactiebasis) dan op kasbasis in de Rijksbegroting is opgenomen (deze zijn uitgesplitst in tabel 5.4).

Tweede Kamer, vergaderjaar 2021-2022, 36 100, nr. 2

De uitgaven die wel op de Rijksbegroting staan, maar die niet meetellen voor het EMU-saldo, staan vermeld in tabel 5.3. Wat er wel en niet meetelt voor het EMU-saldo is vastgesteld door het Europese statistiekbureau Eurostat in de Manual on Government Deficit and Debt.

Tabel 5.5 geeft de verdeling van het EMU-saldo over de verschillende onderdelen van de collectieve sector weer. In tabel 5.6 wordt het EMU-saldo van het Rijk verder uitgesplitst.

Tweede Kamer, vergaderjaar 2021-2022, 36 100, nr. 2

Tabel 5.7 geeft het financieringstekort van het Rijk weer. Het financieringstekort is het bedrag dat het Rijk op kasbasis in een jaar tekort komt of over heeft. Het financieringstekort is daarmee dus ook het bedrag dat in een jaar extra moet worden geleend of, bij een overschot, waarmee schulden kunnen worden afgelost. Waar het EMU-saldo een begrip op transactiebasis is, is het financieringstekort een begrip op kasbasis. Om te komen tot het financieringstekort moeten naast de belastingontvangsten en de uitgaven op de begrotingen nog een aantal correcties worden toegepast. Ten eerste zijn de belastingen, zoals die meetellen voor het EMU-saldo, berekend op transactiebasis. Om tot de belastingen op kasbasis te komen moet het kas-trans-verschil hier vanaf worden getrokken. Hetzelfde geldt voor posten op de Rijksbegroting die niet op kasbasis zijn. Allereerst is dat de rente op de staatsschuld. Deze staat in de Rijksbegroting op transactiebasis, terwijl voor het financieringstekort alleen de kasuitgaven meetellen. Daarnaast wordt geld storten in (of opnemen uit) een begrotingsreserve op de begroting gezet als uitgave of ontvangst, terwijl het geld de schatkist in dat geval niet daadwerkelijk verlaat of binnenkomt. Daarom wordt voor dit type uitgaven ook gecorrigeerd om tot het financieringssaldo te komen.

In het FJR 2020 en de MJN 2022 is voor het jaar 2020 per abuis een verkeerd financieringssaldo Rijksoverheid opgenomen. Bij wijze van rectificatie is in tabel 5.7 ook het juiste financieringssaldo 2020 opgenomen, te weten - 36.660 miljoen euro.

Tabel 5.7 Financieringssaldo Rijksoverheid (in miljoenen euro, - is uitgave / tekort)

Tweede Kamer, vergaderjaar 2021-2022, 36 100, nr. 2

Het financieringssaldo werkt één op één door in de staatsschuld. Voor een financieringstekort moet immers geleend worden op de financiële markten, terwijl een overschot gebruikt kan worden om schulden af te lossen. Tabel 5.8 geeft de ontwikkeling van de EMU-schuld weer gedurende het jaar 2021, in de eerste kolom zoals verwacht werd bij Miljoenennota 2021 en in de tweede kolom zoals daadwerkelijk gerealiseerd. De EMU-schuld betreft de hele collectieve sector, dus ook het tekort van decentrale overheden en agentschappen heeft invloed op de EMU-schuld.

De tabellen 5.10 en tabel 5.11 geven een historisch overzicht van het EMU-saldo en de EMU-schuld in de afgelopen tien jaar, zowel in euro's als in procenten van het bbp.

Tabel 5.12 en tabel 5.13 geven een aansluiting tussen de cijfers zoals deze zijn gepresenteerd in bijlage 1 Rijksrekening en bijlage 5 EMU-saldo en EMU-schuld.

Tweede Kamer, vergaderjaar 2021-2022, 36 100, nr. 2

Tabel 5.12 Aansluiting uitgaven Rijksrekening en budgettaire kerngegevens (in miljarden euro, - is tekort)

FJR 2021

Bron

Totaal kasuitgaven begrotingen Rentekosten

Totaal kasuitgaven begrotingen en rentekosten

321,7 4,5 326,2

Tabel 1.2 Tabel 1.4

Af: uitgaven aflossing vaste schuld Af: uitgaven aflossing vlottende schuld Af: consolidatie Totaal uitgaven begrotingen

16,5 25,5 13,3 270,8

H9A artikel 11 H9A artikel 11 Tabel 4.2 Tabel 4.2

Af: niet-belastingontvangsten begrotingen Totaal netto-uitgaven begrotingen

41,2 229,7

Tabel 4.3 Tabel 4.4

Totaal premiegefinancierde netto-uitgaven

w.v. Sociale Zekerheid en Arbeidsmarktrelaties w.v. Zorg

138,1

63,8 74,3

Tabel 4.6 Tabel 4.7

Totaal netto-uitgaven (begrotingen en premies]

w.v. Netto-uitgaven onder het uitgavenplafond w.v. Netto-uitgaven buiten het uitgavenplafond

367,7

346,9 20,8

Tabel 5.1 Tabel 5.1 Tabel 4.8

Af: niet EMU-saldo relevante uitgaven Bij: kas-transverschillen en overige posten

21,7 -0,3

Tabel 5.2 Tabel 5.2

Totaal netto-uitgaven relevant voor EMU-saldo

345,8

Tabel 5.1

Tabel 5.13 Aansluiting ontvangsten Rijksrekening en budgettaire kerngegevens (in miljarden euro, - is tekort)

FJR 2021

Bron

Totaal kasontvangsten begrotingen Rentebaten

Totaal kasontvangsten begrotingen en rentebaten

317,7 1,1 318,8

Tabel 1.3 Tabel 1.5

Af: uitgifte vaste schuld Af: uitgifte vlottende schuld Af: consolidatie Af: niet-belastingontvangsten

58,1 0,0 13,3 41,2

H9A artikel 11 H9A artikel 11 Tabel 4.3 Tabel 4.3

Totaal belastingen op kasbasis

206,6

Tabel 3.2

Premie-inkomsten op kasbasis

w.v. volksverzekeringen

w.v. werknemersverzekeringen (EMU-basis)

110,4

38,6 71,8

Tabel 3.2 Tabel 3.2

Totale inkomsten op kasbasis

317,0

Kas-transverschillen inkomsten

w.v. kas-transverschillen belastingen

w.v. kas-transverschillen premies volksverzekeringen

5,4

5,4 0,0

Tabel 3.2 Tabel 3.2

Totaal belastingen en premies op EMU-basis

322,4

Tabel 6.1

Tweede Kamer, vergaderjaar 2021-2022, 36 100, nr. 2

6 FISCALE REGELINGEN

Sinds 2002 wordt budgettaire informatie over fiscale regelingen opgenomen in de Miljoenennota en het Financieel Jaarverslag van het Rijk. In de Miljoenennota worden ook onder andere het beleidsverantwoordelijk departement en de afgeronde en geplande evaluaties vermeld. Meer beleidsmatige informatie over fiscale regelingen wordt opgenomen in de begrotingen en jaarverslagen van de verschillende vakdepartementen.

In het Financieel Jaarverslag van het Rijk wordt alleen het budgettaire belang gegeven van de fiscale regelingen waarvan op dat moment voorlopige realisatiegegevens over 2021 beschikbaar zijn. Dit betreft de afdrachtverminderingen in de loonbelasting voor zeevaart en speur- en ontwikkelingswerk (WBSO) en de investeringsfaciliteiten in de inkomstenbelasting en vennootschapsbelasting waarvoor een aanmeldingsverplichting geldt, namelijk de energie-investeringsaftrek (EIA), milieu-investeringsaftrek (MIA) en willekeurige afschrijving milieu-investeringen (Vamil). De voorlopige realisaties van deze regelingen worden hiervermeld. Definitieve realisaties worden pas in de loop van 2022 bekend en worden opgenomen in Miljoenennota 2023. Voor de overige fiscale regelingen zal in Miljoenennota 2023 een geactualiseerde raming voor 2021 worden opgenomen, op basis van de meest recente gegevens op dat moment.

De investeringsregelingen en de afdrachtvermindering speur- en ontwikkelingswerk zijn gebudgetteerde regelingen met een systematiek van meerjarige budgetegalisatie.

6.1 Afdrachtverminderingen in de loonbelasting

Tabel 6.1 laat de voorlopige (geschatte) realisaties van de betreffende afdrachtverminderingen over 2021 zien. De realisaties zijn gebaseerd op geaggregeerde informatie vanuit de loonaangiften.

Tabel 6.1 Gegevens afdrachtverminderingen over 2021 (stand april 2022 in miljoenen euro)

Afdrachtvermindering Raming 2021 (MN 2022) Voorlopige realisatie 2021

Speur-en ontwikkelingswerk (WBSO) 1.438 1.412

Zeevaart 108 105

Het totale beschikbare budget voor de afdrachtvermindering speur- en ontwikkelingswerk voor het jaar 2021 bedroeg 1.438 miljoen euro (exclusief 5 miljoen euro voor zelfstandigen). De geschatte voorlopige realisatie is 1.412 miljoen euro. Met deze realisatie is er een onderuitputting van 26 miljoen euro. De onderuitputting wordt conform de geldende systematiek aan het in 2023 beschikbare budget toegevoegd. De hoogte van de verzilverde S&O-afdrachtvermindering over 2021 wordt in juli 2022 definitief vastgesteld op basis van de realisaties tot en met juni 2022.

De afdrachtvermindering zeevaart is geen gebudgetteerde regeling. De voorlopige realisatie voor 2021 is vrijwel gelijk aan de raming in Miljoenennota 2022. Het budgettaire belang van deze regeling is vrij constant over de jaren.

6.2 Investeringsfaciliteiten

Tabel 6.2 bevat voorlopige realisatiegegevens over het jaar 2021 voor de investeringsfaciliteiten waarvoor een aanmeldingsverplichting geldt.

Tweede Kamer, vergaderjaar 2021-2022, 36 100, nr. 2

Tabel 6.2 Gegevens investeringsfaciliteiten over 2021 (stand april 2022 in miljoenen euro)

Regeling Budget 2021 (MN 2022) Voorlopige realisatie 2021

Energie-investeringsaftrek (EIA) 149 186

Milieu-investeringsaftrek (MIA) 114 101

Willekeurige afschrijving milieu- ^ investeringen (Vamil)

De budgetclaim van de EIA bedraagt volgens voorlopige realisatiecijfers 186 miljoen euro, waarbij door een aantal nog niet afgehandelde grote meldingen een onzekerheid bestaat ten aanzien van de uiteindelijke realisatie. De overschrijding van het budget van 149 miljoen euro voor 2021 ontstaat gedeeltelijk door enkele grote investeringen en verder door een stijging in de kosten voor energie-investeringen. Het aantal meldingen in 2021 is niet noemenswaardig anders dan in voorgaande jaren.

In de afgelopen jaren was er vaak sprake van overschrijding bij de MIA en onderuitputting bij de Vamil. Naar aanleiding van de evaluatie die in 2018 aan de Kamer is aangeboden,¹ is budget geschoven van de Vamil naar de MIA. Per 2020 bedraagt daarmee het MIA-budget 114 miljoen euro en het Vamil-budget 25 miljoen euro, waarmee naar verwachting een betere balans tussen de regelingen wordt gevonden. Zowel bij de MIA als bij de Vamil is in 2021 sprake van onderuitputting, zij het minder groot dan in 2020. Het verwachte budgetbeslag voor de MIA bedraagt 101 miljoen euro, voor de Vamil 18 miljoen euro.

Achtergrond

Op basis van de Vamil mag willekeurig worden afgeschreven op aangewezen milieu-investeringen. Deze regeling leidt in principe, evenals de andere regelingen voor vervroegde afschrijving, tot een liquiditeits- en rentevoordeel voor de belastingplichtige. Het budgettaire belang wordt berekend met de netto contante waarde-methode gebaseerd op het gemelde investeringsbedrag.

Het budgettaire belang van de EIA en MIA wordt gebaseerd op gemelde investeringsbedragen, in principe volgens de volgende formule: budgettair belang = (investeringsbedrag -/- correctiepercentage) * aftrekpercentage faciliteit * gemiddeld marginaal belastingtarief.

¹ Kamerstukken II 2017-2018, 34 785, nr. 89

Tweede Kamer, vergaderjaar 2021-2022, 36 100, nr. 2

7 BELEIDSMATIGE MUTATIES NA NAJAARSNOTA

Om het budgetrecht van het parlement te borgen, worden beleidsmatige mutaties die na de Najaarsnota leiden tot een overschrijding van het budget op artikelniveau aan de beide Kamers gemeld. In deze bijlage is een overzicht opgenomen van deze beleidsmatige mutaties. Hierbij is een ondergrens gehanteerd van 2 miljoen euro. De specifieke verantwoording over de mutaties is opgenomen in de Kamerstukken van de departementen. Voor de volledigheid wordt vermeld in welk Kamerstuk de betreffende mutatie aan de Tweede Kamer is gemeld. Ook wordt weergegeven of het een uitgavenverplichting (U) of een verplichtingenmutatie (V) betreft.

Tabel 7.1. Beleidsmatige mutaties

Begrotingshoofdstuk

6 Justitie en Veiligheid

7 Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

9b Financiën

9b Financiën 10 Defensie

10 Defensie

12 Infrastructuur en Waterstaat

12 Infrastructuur en Waterstaat

12 Infrastructuur en Waterstaat

14 Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit

14 Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit

14 Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit

14 Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit

16 Volksgezondheid, Welzijn en Sport

16 Volksgezondheid, Welzijn en Sport

55 Infrastructuurfonds

55 Infrastructuurfonds

55 Infrastructuurfonds

66 Defensiematerieelbegrotingsfonds

Art. nr

91 Apparaat Kerndepartement

3 Woningmarkt

8 Apparaat kerndepartement

13 Toeslagen

3 Koninklijke Landmacht

8 Defensie

Ondersteuningscommando

26 Bijdrage investeringsfondsen

14 Wegen en verkeersveiligheid 16 Openbaar vervoer en Spoor 21 Land- en tuinbouw

21 Land- en tuinbouw

22 Natuur, visserij en gebiedsgericht werken

22 Natuur, visserij en gebiedsgericht werken

1 Volksgezondheid

4 Zorgbreed beleid

15 Hoofdvaarwegennet

15 Hoofdvaarwegennet

15 Hoofdvaarwegennet 4 Koninklijke Luchtmacht

Omschrijving

Compensatie P&M-middelen programma RB - DRB

Overboeking BCF derde tranche woningbouwimpuls

Ophoging VPL grens 2021 SGC/BEDR. Div contracten

Verplichtingen externe inhuur

Bijstellen uitgaven en verplichtingen landmacht

Naheffing Belastingdienst Loonheffing vanaf 2016

Topsector logistiek

Overboeking BCF randweg Eindhoven Overboeking BCF HOV Eindhoven Storting begrotingsreserve

Bedrag (min.'

2,5

-36,8

11,8

4,6 8,8

57,3

3,2

-4,7 -2,3 5,8

Storting begrotingsreserve landbouw 2,1 Storting begrotingsreserve visserij 3,4

Ramingsbijstelling bijdrage BES- 3,1 eilanden

Correctie verplichtingen raming subsidie 5 medische ethiek

Correctie verplichtingenruimte ZINL 35,4 (2022 naar 2021)

Saldo 2021 hoofdvaarwegennet beheer 16,8 en onderhoud

Saldo 2021 hoofdvaarwegennet 3,7 vervanging en renovatie

Topsector logistiek 3,2

Bijstellen uitgaven en verplichtingen 52,4 luchtmacht

Kamerstuk U V

x x

TK35925-VII x

TK35925-IX-14 x

TK35925-IX-14 x

TK35925-X-49 x x

TK35925-X-49 x

TK35925-XII-71 x

TK35975-XIV x x

TK35975-XIV x x

TK 35975 XIV x x x x

TK 35925- x XVI-160

TK 35925- x XVI-160

TK35925-XII-71 x

TK35925-XII-71 x

TK35925-XII-71 x

TK35925-K-8 x x

Toelichting

Compensatie P&M middelen programma RB - DRB Dit betreft een overboeking van 2,5 miljoen euro naar het budget van het DG Rechtsbijstand en Rechtshandhaving. De middelen worden ingezet om de personele kosten van het de herziening rechtsbijstand te dekken.

Overboeking BCF derde tranche WBI

Dit betreft de afdracht aan het btw-compensatiefonds voor de derde tranche van de woningbouwimpuls die in 2021 is uitgekeerd aan gemeenten.

Tweede Kamer, vergaderjaar 2021-2022, 36 100, nr. 2

Ophoging VPL grens 2021 SGC/BEDR. Div contracten De verplichtingenverhoging hangt samen met de nieuw afgesloten contracten voor categoriemanagement voor onder andere vakliteratuur en logistiek die per ingang van 1 januari 2022 zullen ingaan. Omdat categoriemanagement per 1 januari 2022 is overgeheveld van de Belastingdienst naar het Kerndepartement vindt de ophoging op artikel 8 plaats.

Verplichtingen externe inhuur

In 2021 valt de verplichtingenrealisatie op externe inhuur naar verwachting ca. 70 miljoen euro hoger uit dan bij tweede suppletoire begroting 2021 voorzien. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt doordat inhuurcontracten voor het jaar 2022, meer dan verwacht, reeds in 2021 worden aangegaan en verlengd. Dit treedt voor een groot deel op bij de Uitvoeringsorganisatie Herstel Toeslagen (UHT).

Bijstellen uitgaven en verplichtingen landmacht

De uitgaven bij de Luchtmacht zijn hoger uitgevallen als gevolg van het inlopen van achterstallige facturering door Foreign Military Sales, met name van de vliegeropleidingen. Foreign Military Sales is het programma van het Amerikaanse ministerie van Defensie dat de verkoop van Amerikaanse wapens, defensiematerieel, defensiediensten en militaire training aan buitenlandse regeringen faciliteert.

Naheffing Belastingdienst toonheffing vanaf 2016

Dit betreft een nagekomen en niet begrote naheffing van de Belastingdienst voor het werkkostenregeling (WKR) voor de periode vanaf 2016.

Topsector logistiek

De verantwoording van de uitgaven voor Topsector Logistiek vindt plaats op de lenW-begroting, maar de middelen staan op het Infrastructuurfonds. Deze middelen worden jaarlijks overgeheveld naar de lenW-begroting. De niet-bestede middelen in 2021 zijn (tijdelijk) teruggeboekt naar het Infrastructuurfonds.

Overboeking BCF randweg Eindhoven

Dit betreft een tweetal afdrachten aan het BTW-compensatiefonds voor twee specifieke uitkeringen aan de gemeente Eindhoven.

Overboeking BCF HOV Eindhoven

Dit betreft een tweetal afdrachten aan het BTW-compensatiefonds voor twee specifieke uitkeringen aan de gemeente Eindhoven.

Storting begrotingsreserve

Bij de 2" suppletoire begroting is de storting in de begrotingsreserve borgstellingsfaciliteit geraamd op 5,1 miljoen euro (TK 35975 XIV). Bij Slotwet is de gehele storting pas geboekt (5,8 miljoen euro). De begrotingsreserve Borgstellingsfaciliteit is bedoeld om de verliesdeclaraties te betalen die voortvloeien uit garantstellingen aan banken waarmee innovatieve en duurzame investeringen in de landbouw en visserij worden gefaciliteerd. Tevens worden vanuit de borgstellingsfaciliteit garanties verstrekt over afgegeven corona kredieten (BL-C).

Storting begrotingsreserve landbouw

Bij de 2e suppletoire begroting is de storting in de begrotingsreserve landbouw geraamd op 1,3 miljoen euro (TK 35975 XIV). Bij Slotwet is de gehele storting pas geboekt (2,1 miljoen euro). Dit betreft de storting van verschillende posten in de begrotingsreserve landbouw (2,1 miljoen euro).

Tweede Kamer, vergaderjaar 2021-2022, 36 100, nr. 2

Het gaat om niet uitgeputte middelen (1,3 miljoen euro voor klimaatvrien-delijke veehouderij) en 0,8 miljoen euro voor ontvangsten als gevolg van overschrijding C02-emissieplafond in de glastuinbouw.

Storting begrotingsreserve visserij

Bij de 2^esuppletoire begroting is de storting in de begrotingsreserve visserij geraamd op 4,5 miljoen euro (TK 35975 XIV). Bij Slotwet is de gehele storting pas geboekt (3,4 miljoen euro). Het gaat om resterende middelen van de cofinanciering voor het Europese visserijfonds (EMFAF) en middelen voor het Noordzeeakkoord.

Ramingsbijstelling bijdrage BES-eilanden

De overschrijding van het verplichtingenbudget (3,1 miljoen euro) komt door het aangaan van meerjarige verplichtingen. Door corona komen er minder toeristen naar de BES-eilanden, waardoor er gebruiksbelasting natuur wordt gederfd. Hiervoor ontvangen de eilanden compensatie. Ten tijde van de veegbrief was de overschrijding op het verplichtingenbudget nog niet bekend.

Correctie verplichtingen raming subsidie medische ethiek Op het instrument subsidies Medische Ethiek is de verplichtingenruimte verhoogd met 5 miljoen euro in verband met een correctie van de verplichtingenraming voor de vastlegging van de verplichtingen 2022 voor de uitvoering van de subsidieregeling kunstmatige inseminatie met donorsemen.

Correctie verplichtingenruimte ZINL (2022 naar 2021) Voor de uitvoeringskosten van het Zorginstituut Nederland in 2022 is een correctiemutatie op het verplichtingenbudget nodig omdat de toekennings-brief inzake het budget 2022 dit jaar nog verzonden moet worden en daarmee wordt de verplichting in 2021 is vastgelegd.

Saldo 2021 hoofdvaarwegennet beheer en onderhoud

Op artikel 15 Hoofdvaarwegennet is het budget opgehoogd omdat de

overdracht van de Haven Oudeschild in 2021 wordt afgekocht i.p.v. in 2022.

Saldo 2021 hoofdvaarwegennet vervanging en renovatie Op artikel 15 Hoofdvaarwegennet is het budget opgehoogd vanwege een claim van de aannemer in verband met het niet uitvoeren van fase 2 van het project Waalbrug Nijmegen.

Topsector logistiek

De verantwoording van de uitgaven voor Topsector Logistiek vindt plaats op de lenW-begroting, maar de middelen staan op het Infrastructuurfonds. Deze middelen worden jaarlijks overgeheveld naar de lenW-begroting. De niet-bestede middelen in 2021 zijn (tijdelijk) teruggeboekt naar het Infrastructuurfonds.

Bijstellen uitgaven en verplichtingen luchtmacht Dit betreft de hogere uitgaven bij de Luchtmacht als gevolg van eerder binnengekomen facturen van Lockheed Martin voor de F-35. Ook betreft het een eerdere betaling voor de BTW van de F-35.

Tweede Kamer, vergaderjaar 2021-2022, 36 100, nr. 2

8 RISICOREGELINGEN VAN HET RIJK 2021

In tabellen 8.1 t/m 8.5 wordt een totaaloverzicht van verschillende soorten risicoregelingen van het Rijk. Voor details over onderstaande garantieregelingen en achterborgstellingen en leningen wordt verwezen naar begrotingen en jaarverslagen van de betreffende vakdepartementen.

Garanties

Een garantie is een voorwaardelijke, financiële verplichting van het Rijk aan een derde buiten het Rijk, die pas tot uitbetaling komt als zich bij de wederpartij een bepaalde omstandigheid (realisatie van een risico) voordoet. Garantieregelingen worden als verplichting opgenomen in de begroting van het betreffende vakdepartement.

Onderstaande tabel 8.1 en 8.2 bevatten de garantieregelingen van het Rijk. Alle regelingen met een uitstaand risico groter dan 100 miljoen euro zijn weergegeven. Alle regelingen met een uitstaand risico, een risicoplafond en mutaties kleiner dan 100 miljoen euro zijn samengevat in de post «Overig». Het overzicht bevat alle garanties met de stand ultimo 2021. Ontwikkelingen daarna zijn niet in het overzicht opgenomen omdat die buiten de reikwijdte van het jaarverslag 2021 vallen. Deze worden meegenomen in het overzicht van risicoregelingen van het Rijk bij de Miljoenennota 2023.

In het overzicht worden achtereenvolgens de begroting (b), het begrotingsartikel (a) en de omschrijving van de garantie weergegeven. Daarachter staat voor de jaren 2020 en 2021 het bedrag dat daadwerkelijk als risico is verleend dan wel door de Tweede Kamer is geautoriseerd, genaamd de «uitstaande garanties». Onder de uitstaande garanties vallen ook de garanties die in eerdere jaren zijn verstrekt. In 2021 zijn er garanties verleend, maar zijn er ook garanties komen te vervallen. Dit is terug te lezen in de kolommen «verleende garanties» en «vervallen garanties».

Een garantieregeling van het Rijk kent (in principe) altijd een maximum, het zogenoemde garantieplafond. Dit plafond kan een jaarlijks plafond zijn (per jaar mag een maximaal bedrag aan garanties worden verleend) of een totaalplafond (er mogen nooit meer garanties verleend worden dan het plafond). In tabel 8.1 en 8.2 is onderscheid gemaakttussen beide soorten plafonds. Bij internationale organisaties is gekozen het garantieplafond gelijkte stellen aan de uitstaande garanties. Hiervan is sprake bij de Europese garanties (EFSF, EFSM en ESM en NGEU) en de garanties van een aantal internationale financiële instellingen (IMF en Wereldbank). Het uitstaande risico bij de internationale garanties is in 2021 fors afgenomen omdat de garantie aan DNB aangaande de SDR-allocatie van het IMF is vervallen. Bij regelingen waar geen plafond is afgesproken, is het totaalplafond gelijkgesteld aan de uitstaande garanties.

Naast de reguliere garanties (tabel 8.1) heeft het kabinet een aantal tijdelijke garanties verleend ter bestrijding van de coronacrisis. Het uitstaande risico van deze risico regelingen worden getoond in tabel 8.2. De coronagerela-teerde garantieregelingen verschillen van de reguliere garantieregelingen wat betreft de financiering en de dekking. Waar uitgaven en ontvangen van reguliere garantieregelingen op een departementale begroting plaatsvinden, geldt voor coronagerelateerde garantieregelingen dat eventuele schades worden gefinancierd vanuit de staatsschuld. Indien er een premie wordt gevraagd, vloeit deze ook in de staatsschuld. Ook het uitstaande risico bij de coronagerelateerde garanties is in 2021 fors afgenomen omdat de

Tweede Kamer, vergaderjaar 2021-2022, 36 100, nr. 2

garantie «Herverzekering leverancierskredieten» is vervallen. De coronage-relateerde garanties bedragen in 2021 circa 38 miljard euro, waarvan circa 33 miljard euro bestaat uit de internationale garantie SURE en NGEU. Uit tabel 8.2 blijkt dat het totaalbedrag aan uitstaande garanties van het Rijk in 2021 211,8 miljard euro bedraagt. In 2020 was dit bedrag 233,4 miljard euro, waarvan 183,2 miljard euro reguliere garanties betrof.