Verordening 2024/1449 - Hervormings- en groeifaciliteit voor de Westelijke Balkan - Hoofdinhoud

Publicatieblad

van de Europese Unie

NL

L-serie

2024/1449

24.5.2024

De Unie is gegrondvest op de in artikel 2 van het Verdrag betreffende de Europese Unie (VEU) genoemde waarden, waaronder democratie, de rechtsstaat en eerbiediging van de mensenrechten. Deze waarden maken deel uit van de toetredingscriteria die tijdens de Europese Raad van Kopenhagen in juni 1993 zijn vastgesteld (hierna: “criteria van Kopenhagen”), die de voorwaarden vormen om voor het lidmaatschap van de Unie in aanmerking te komen.

Het uitbreidingsproces is gebaseerd op vastgestelde criteria, eerlijke en consistente conditionaliteit en het beginsel van eigen verdiensten. Een vastberaden toepassing van het “eerst de basis”-beginsel, dat een sterke nadruk vereist op de rechtsstaat, de grondrechten, de werking van democratische instellingen en de hervorming van het openbaar bestuur, alsook op economische criteria, blijft van essentieel belang. De voortgang hangt af van de uitvoering door elke begunstigde van de hervormingen die nodig zijn om zich aan het acquis van de Unie aan te passen. Regionale samenwerking en goed nabuurschap blijven cruciale onderdelen van het uitbreidingsproces.

De Russische aanvalsoorlog tegen Oekraïne heeft nog eens laten zien dat uitbreiding vanuit geostrategisch oogpunt een investering in vrede, veiligheid en stabiliteit is. De Unie zet zich volledig en ondubbelzinnig in voor het vooruitzicht van het EU-lidmaatschap van de Westelijke Balkan. Het is daarom verheugend dat de partners van de Westelijke Balkan zich sterk oriënteren op en inzetten voor toenadering tot de Unie, als uitdrukking van hun strategische keuze en de plaats die zij willen innemen in onze gemeenschap van waarden. Niettemin moet het toetredingsproces van de partners van de Westelijke Balkan stevig verankerd zijn in tastbare en concrete stappen en hervormingen.

Het is in het gemeenschappelijk belang van de Unie en haar partners van de Westelijke Balkan, te weten Albanië, Bosnië en Herzegovina, Kosovo (*1), Montenegro, Noord-Macedonië en Servië (de “begunstigden”), om vooruitgang te boeken bij de inspanningen om hun politieke, juridische en economische systemen te hervormen met het oog op hun toekomstig lidmaatschap van de Unie, en om hun toetredingsproces te ondersteunen. Het vooruitzicht van het lidmaatschap van de Unie is een krachtige motor voor veranderingsprocessen en leidt tot positieve democratische, politieke, economische en maatschappelijke veranderingen.

Sommige voordelen van het lidmaatschap van de Unie moeten voorafgaand aan de toetreding tot stand komen. Economische convergentie staat centraal bij die voordelen. Momenteel ligt het niveau van convergentie van de Westelijke Balkan in termen van bbp per hoofd van de bevolking in koopkrachtstandaard laag met 30 % en 50 % van het EU-gemiddelde en vordert de convergentie niet snel genoeg.

Om die ongelijkheid te verkleinen, heeft de Commissie in haar mededeling van 8 november 2023, getiteld “Nieuw groeiplan voor de Westelijke Balkan”, een nieuw groeiplan voor de Westelijke Balkan opgesteld op basis van vier pijlers: a) meer integratie met de eengemaakte markt van de EU; b) bevordering van regionale economische integratie, op basis van EU-regels en -normen, door het bestaande actieplan voor...