Europese Raad 21-22 oktober 2021 - Hoofdinhoud
Op 21 en 22 oktober 2021 kwamen de 27 Europese regeringsleiders en staatshoofden fysiek bijeen in Brussel voor een bijeenkomst van de Europese Raad i. De voorzitters van de Europese Raad en de Europese Commissie i en de Hoge Vertegenwoordiger voor buitenlands beleid en veiligheid i waren hierbij aanwezig.
Op deze EU-Top i werd gedebatteerd over een aantal urgente kwesties. Op de formele agenda stond het bespreken van de hoge energieprijzen, de stand van zaken in de aanpak van de coronacrisis, migratie, de huidige stand van zaken omtrent de digitale transitie en de buitenlandse betrekkingen. De ontwikkelingen rondom de rechtsstaat zijn later toegevoegd aan de agenda op aandringen van verschillende regeringsleiders, waaronder premier Rutte i.
Inhoudsopgave
Covid-19
De regeringsleiders bespraken de huidige situatie betreft de coronapandemie. Zo riepen ze op om desinformatie op sociale media tegen te gaan zodat de vaccinatiegraad verhoogd kan worden. Daarnaast moet de Commissie de werkzaamheden rond wederzijdse erkenning van covid-certificaten met derde landen bespoedigen en barrières voor wereldwijde distributie van coronavaccins bij producenten wegnemen. Bovendien moet het blok zich beter wapenen tegen toekomstige gezondheidscrises. Hierbij zien de regeringsleiders een sterke rol weggelegd voor de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) en moet er overeenstemming komen over een internationaal pandemieverdrag.
Digitale transitie
Tijdens de Europese Raad werd ook aandacht geschonken aan de digitale transitie van Europa. Om de economische groei, de werkgelegenheid en het concurrentievermogen te verhogen is een inclusief en duurzaam digitaal beleid nodig. Er moet overeenstemming bereikt worden over de roamingverordening en de wetten digitale diensten en markten die de implementatie van innovaties als kunstmatige intelligentie moeten bevorderen. Verder ziet de Raad uit naar de Europese chipwet die de totstandbrenging van een ecosysteem voor microchips moet bevorderen. Daarnaast constateerde de Raad dat er een toename in kwaadwillige cyberactiviteiten is en daarom moet de cyberveiligheid versterkt worden.
Buitenlands beleid
Verder zijn de laatste ontwikkelingen en de daarbij behorende strategiëen voor het buitenlandse beleid besproken met de Hoge Vertegenwoordiger voor buitenlands beleid en veiligheid. Er is onder meer onderhandeld over de Europese standpunten voor de naderende Klimaatconferenties in Glasgow (COP26) en Kunming (COP15). De Raad deed een oproep aan alle wereldleiders om met een ambitieus antwoord op klimaatverandering en het biodiversiteitsverlies te komen. Bovendien is ook de Europese inzet voor de Aziatisch-Europese Top (ASEM) en de Top van het Oostelijk Partnerschap i besproken. In dit kader werd samenwerking in de Indo-Pacifische regio gesteund en een herhaalde oproep aan Belarus gedaan om te stoppen met het inzetten van vluchtelingen als politiek drukmiddel.
Energieprijzen
De EU-regeringsleiders bespraken de recente stijging van de energieprijzen en benadrukten de mogelijkheden om de prijzen te verzachten met behulp van de maatregelen uit de 'gereedschapskist' van de Commissie. Verder riepen ze de Commissie en de Europese Autoriteit voor effecten en markten i (ESMA) op om onderzoek te doen naar de markten van gas, elektriciteit en de emissiehandel. Ook moeten maatregelen onderzocht worden die op middellange termijn de energie-transitie kunnen ondersteunen en versnellen.
Migratie
De regeringsleiders evalueerden de conclusies van de Europese Raad van 24 en 25 juni. Hierbij zijn onder meer de voortzetting van de Turkije-deal en de versterkte partnerschappen met Jordanië en Libanon aan bod gekomen. De Raad riep de Commissie op om de actieplannen voor landen van herkomst en doorreis te implementeren. Ook de situaties met migranten aan de buitengrenzen van de Europese Unie zijn besproken. Er werd opgeroepen om inspanningen te blijven leveren om het evenwicht tussen verantwoordelijkheid en solidariteit onder de lidstaten te waarborgen.
Handel
De strategie van het handelsbeleid van de EU is besproken. Een belangrijk aspect in deze discussie was de vraag hoe de EU handelsovereenkomsten sluit, wat zowel voorwaarden voor handelsverdragen betreft als de interne besluitvorming over dergelijke verdragen.
Polen
Voorzitter Charles Michel i wilde 'Polen' niet op de agenda zetten, maar premier Rutte en de meeste regeringsleiders wilden de situatie rond de rechtsstaat, en specifiek de uitspraak van het Poolse Hof dat het eigen recht boven EU-recht staat, toch aankaarten op de top. Na menig eerdere botsing tussen Polen en de EU vond een aantal lidstaten dat Polen nu aangepakt moet worden, bijvoorbeeld door de tientallen miljarden aan subsidies niet uit te keren als Polen niet bijdraait. Een officiële conclusie over dit onderwerp is niet opgesteld, maar Commissievoorzitter Ursula von der Leyen benoemde in haar speech dat de Commissie geen actie onderneemt voordat het Europees Hof van Justitie zich uitgesproken heeft in de zaak over de legaliteit van het conditionaliteitsmechanisme.