Natuur is pas haalbaar als het betaalbaar is - Hoofdinhoud

Deze week presenteerden PvdA, D66 en GroenLinks hun ambities voor de natuur in Nederland. Daarmee rondden zij een traject van bijna twee jaar af, dat gestart werd uit onvrede met het beleid van toenmalig staatssecretaris Bleker. Door de PvdA, nu coalitiepartner, ingezet vanuit een oppositierol. Geen wetsvoorstel, maar een ambitie. Het is goed als mensen en politieke partijen ambities hebben. Zeker op het gebied van natuur, want iedereen houdt van natuur.

Ook de VVD pleit voor bescherming en instandhouding van waardevolle natuur in Nederland. Dat doen we in een groot aantal gebieden onder de noemer Natura 2000: een Europees netwerk van natuurgebieden waar een streng beschermingsregime geldt, gewaarborgd door bestaande natuurwetgeving. Daarnaast pleit de VVD voor een sterk nationaal netwerk van natuurgebieden, door de creatie van een robuuste Ecologische Hoofdstructuur (EHS). Voor deze natuurgebieden gelden het provinciaal omgevingsplan en het gemeentelijke bestemmingsplan als regelgevend kader. Heel overzichtelijk.

Toch geven de drie partijen aan dat door hun initiatief de huidige 'lappendeken' van versnipperde wetgeving zal worden vereenvoudigd. Dat klopt: door de voorstellen valt straks een groot gedeelte van Nederland onder het zware beschermingsregime van Natura 2000. Ontwikkelingen anders dan natuur zullen daardoor niet mogelijk zijn, tenzij ondernemers langs ingewikkelde, langdurige en vaak heel dure procedures kunnen aantonen dat uitbreiding van activiteiten geen negatieve uitwerking heeft op de natuurwaarden in het gebied. Eenvoudiger wordt het hierdoor wel, maar voor boeren en andere ondernemers - ook buiten deze gebieden - wordt het ondernemen zo vrijwel onmogelijk.

Daar wringt de schoen. Dat de drie partijen aan natuur een 'intrinsieke waarde' toekennen is mooi. Maar de 'instrumentele waarde' van natuur, en daarmee het besef dat ecologie en economie hand in hand horen te gaan, komt niet terug in hun verhaal. Een gemiste kans. Waar natuurorganisaties als Natuurmonumenten en Staatsbosbeheer steeds beter begrijpen dat de economische waarde van natuur een voorwaarde is voor de instandhouding ervan, lijkt dit besef voorbij te zijn gegaan aan de opstellers. Jammer, want natuurbeleid wordt pas haalbaar als het betaalbaar is.

De gewraakte bijstelling van het natuurbeleid door Rutte I was - al legt niet iedereen dat zo uit - ook ingegeven door realiteitszin. Voor de verwerving van hectaren grond, de inrichting daarvan als kwalitatief hoogwaardige natuur en een goed beheer is geld nodig, veel geld. Of er voldoende geld is, zal moeten blijken.

De ambities in het huidige regeerakkoord liegen er niet om: de EHS wordt afgemaakt, maar we nemen er meer tijd voor. Van de oorspronkelijke bezuiniging van 600 miljoen euro is 200 miljoen teruggedraaid. Dat kan betekenen dat ambities niet volledig kunnen worden uitgevoerd.

Maar dat betekent niet dat hectaren binnen die ambitie waar - tijdelijk - geen geld voor is, 'op slot' gegooid moeten worden voor ondernemers. Vereenvoudiging van wetgeving én van vergunningverlening is goed, maar niet als dit leidt tot nog meer beperkingen van ondernemerschap. Daar zullen we de natuurplannen van de staatssecretaris zeker op beoordelen. En op het geld uiteraard.

Want het kan toch niet zo zijn, dat we in een tijd van economische crisis waarin we van de Nederlandse burgers en bedrijven een uiterste financiële krachtsinspanning vragen, aan natuurliefhebbers moeten uitleggen dat bomen niet tot in de hemel groeien?

'De ambities in het regeerakkoord liegen er niet om'