Open coördinatiemethode (OCM) - Hoofdinhoud

Deze procedure is één van de bijzondere besluitvormingsprocedures i die in de Europese Unie gebruikt worden. De open coördinatiemethode (OCM) wordt gebruikt voor onderwerpen waar de lidstaten nog helemaal zelf over beslissen, maar wel hun beleid op elkaar willen afstemmen. Besluiten op basis van de open coördinatiemethode leiden dan ook niet tot bindende besluiten; de lidstaten kunnen niet aan de afspraken gehouden worden. De procedure is niet in de Europese verdragen i opgenomen.

In het kort verloopt de procedure als volgt: in de Raad van Ministers i wordt een voorstel gedaan. De Raad, in samenwerking met de Europese Commissie i, spreekt doelstellingen af. Vervolgens zijn de lidstaten i verantwoordelijk voor het nakomen van afspraken, ondersteund door de Commissie. Het Europees Parlement i speelt nauwelijks een rol in de open coördinatiemethode.

Stap 1: initiatief

Een lidstaat, groep lidstaten of de Europese Commissie kan een voorstel sturen naar de Raad van Ministers.

Stap 2: afspraken vastleggen

De lidstaten onderhandelen, samen met de Europese Commissie, mede op basis van bestaand Europees beleid, over de te bereiken doelen, de stappen die nodig zijn om die te bereiken en hoe de voortgang gemeten kan worden. De rol van het Europees Parlement beperkt zich tot het geven van advies.

De Raad van Ministers legt de afspraken tussen de lidstaten vast.

Stap 3: uitvoering en controle afspraken

Voor de open coördinatiemethode is de uitvoering onderdeel van de procedure. Lidstaten moeten de afspraken uitwerken in nationale actieplannen. De lidstaten wisselen informatie uit over de meest succesvolle manieren om de doelen te bereiken.

De Commissie, met hulp van de lidstaten, houdt bij in hoeverre lidstaten de gestelde doelen halen. De gedachte is dat lidstaten niet bij de andere lidstaten willen achterblijven en daarom hun best zullen doen de doelstellingen wel te halen.

Stemwijze

Omdat de open coördinatiemethode niet in de Europese verdragen staat, en er ook daarbuiten geen harde regels voor zijn opgesteld, is er geen specifieke stemmethode vastgesteld. In de praktijk wordt er gezocht naar consensus tussen alle lidstaten.

De Europese Raad i heeft deze procedure bedacht om de afstemming van het economisch beleid tussen de lidstaten, een principe dat in de Europese verdragen is vastgelegd, mogelijk te maken. De Europese Commissie heeft vervolgens regels uitgezet voor het gebruik van de open coördinatiemethode. Zo mag de OCM niet ingezet worden voor onderwerpen waar in de Europese verdragen al procedures zijn voorzien. Ook mogen voorstellen de verworvenheden van de Europese Unie niet aantasten of tegen de doelen die in de verdragen staan, in gaan.

In de praktijk wordt deze procedure vooral gebruikt op de terreinen onderwijs, werkgelegenheid en sociale zaken en gezondheidszorg. Die beleidsterreinen zijn voor een groot deel het domein van de lidstaten, de EU heeft daar nauwelijks iets over te vertellen. Toch kan de OCM gebruikt worden voor belangrijke Europese zaken, zoals bij de EU2020-strategie i.

Met de inwerkingtreding van het Verdrag van Lissabon i is er aan de procedure niets veranderd. Wel zijn een paar onderwerpen waar eerst met de OMC gewerkt werd of kon worden (bijvoorbeeld werkgelegenheid) nu opgenomen in de Europese verdragen.

De open coördinatiemethode is niet formeel vastgelegd. Er zijn wel kaders voor de procedure opgesteld door de Europese Commissie. Die vinden hun basis in dit rapport uit 2001.